Förderverein Großes Moor e.V.

Aan de Knüppeldam hield de wereld op

“In Wahrenholz spreekt men een heel ander plat dialect” zeiden de mensen uit Neudorf-Platendorf. Er was een berijdbare weg naar Wahrenholz of Schönewörde (Afb.2). Tot 1960 bestond alleen maar de knuppeldam (Afb.6), een ongeveer 10 meter brede openbare weg, die pas in 1960 door de nieuw gebouwde Kreisstrasse (Afb. 7) vervangen werd.

Wat is een knuppeldam?

“De moeraswegen zijn vaak zo kapotgereden, dat men niet veel lading meenemen kan en er ook extra mensen ingezet worden die berkenhout voor de wielen leggen, dus slechte stukken weg met berkentakken beleggen en daardoor berijdbaar maken, zodat de voertuigen niet kapot gaan.” Op dezelfde manier had men uit noodzaak een soort “klompen” ontwikkeld voor de paarden.

De Knüppeldamm leidde ooit naar een restaurant met de griezelige bijnaam:
“Bloedig bot.” - Daarna eindigde de wereld.

Deze knuppeldam is vandaag de dag niet meer in gebruik en is met berken overgroeid. (Afb. 6). Men kan hem echter nog steeds goed herkennen. Bij de volgende afgraving is de dam doorgesneden (Afb.4). De afgraving van turflagen in het moeras is goed te zien, van onderen tot boven (Afb. 3): Vossenturf uit het Niedermoor moeras; het ontstaan van het Grote Moeras; zwarte turf uit 6.000 jaar groei in het Hochmoor moeras en vossenturf of witte turf van de laatste honderden jaren.

Het gebruik van de knuppeldam was moeilijk. Er bestonden nog geen rubber wielen, maar slechts met ijzeren banden bedekte houten wielen. Zo’n soort wagen, die vroeger door paarden getrokken werd, is onder de turfpers ten toon gesteld (Afb. 5). De weg kon slechts bevestigd worden met houten palen (knuppels). De ondergrond van de weg, die uit turf bestond, was zeker niet stevig genoeg voor zware werktuigen.

Voor de bouw van de Dorpsstraat lag er tussen de dorpen Neudorf en Platendorf een kanaal dat voor het afvoeren van de turf gebruikt werd. Links en rechts van dit kanaal was er een weg, zo ongeveer als de knuppeldam. Een bericht van vier personen uit Gifhorn, van 31 Januari 1863, vertelt: “De weg was in zo’n jammerlijke toestand, dat ze tot de assen wegzakten en angst hadden om te kiepen. Ze gingen liever te voet verder en zagen toe hoe twee paarden die een turfkar voorttrokken onder gedurige zweepslagen, door het moeras trokken en ze merkten op:

“... Deze ellende, deze marteling, duurt nu al vele jaren… wat een kwellerij van mens en dier, wat een verspilling van tijd en geld had deze verschrikkelijke weg al veroorzaakt!”

Links en rechts van de knuppeldam werden er later sporen aangelegd, zo dat voor de afvoer van de turf naar het station, de knuppeldam niet meer gebruikt werd.